Hvaða verð?

Álfheiður Ingadóttir gekk út af síðasta stjórnarfundi Landsvirkjunar. Með afgerandi hætti mótmælti hún þeirri fásinnu sem enn viðgengst eins og ekkert sé: að því sé haldið leyndu fyrir okkur (íslensku þjóðinni, eiganda Landsvirkjunar) hvaða verð álrisarnir greiða fyrir raforkuna sem við seljum þeim. Prísinn sem er settur á Ísland er leyndó.

Ég tek ofan fyrir Álfheiði og hennar skörulegu framgöngu í þessu máli. Þetta er sannarlega ekki í fyrsta sinn sem Álfheiður ber hitann og þungann af því innan stjórnar Landsvirkjunar að fara fram á fagleg og málefnaleg vinnubrögð.

Ég hvet ykkur öll til að lesa bókun Álfheiðar í þessu máli hér.

Ég hvet ykkur líka til að lesa lýsingu Steinunnar Valdísar Óskarsdóttur á þeim anda sem virðist hafa ríkt á síðasta fundi stjórnar Landsvirkjunar. Steinunn Valdís lýsir því sem þar fór fram sem "sannkallaðri kennslustund í karlrembu, hroka og 'dissi'."

Það þarf ekki ýkja mikið hugarflug til að ímynda sér hverjar það voru sem áttu að vera "nemendurnir" í þeirri kennslustund - og var ætlað að sitja sem fastast undir lágkúrunni. En það er allt saman leyndarmál. Allir fundir Landsvirkjunar eru leyndarmál. Við sauðsvartur almúginn eigum sem minnst að fá að vita.

Þetta er auðvitað ekki í fyrsta sinn sem fólk sem fylgir eigin sannfæringu með sóma er lítillækkað. Með góðum vilja hljótum við öll að muna þau ömurlegu viðbrögð og framkomu sem þingmenn Vinstrihreyfingarinnar - græns framboðs þurftu að líða vegna andstöðu sinnar við Kárahnjúkavirkjun á sínum tíma. "Farið að tína fjallagrös" var hrópað, með karlmannleg hlátrasköll í bakgrunni. Klisjan um að VG væri "á móti öllu" fór eins og eldur í sinu. Allir léku með og tóku undir.

Það er auðvelt að ímynda sér hversu sterk bein þarf til að búa við svona viðbrögð og framkomu - hvort heldur er innan veggja Alþingis eða á stjórnarfundum Landsvirkjunar.

Maður hefði hins vegar haldið að þeir sem standa í brúnni virkjanamegin væru eitthvað búnir að læra á öllum þessum tíma. Að ganga mörg þúsund Íslendinga niður Laugaveginn fyrir ekki svo alls löngu - svo dæmi sé tekið - hefði í það minnsta hvatt þá til að koma fram af almennri kurteisi og gagnkvæmri virðingu við þau sem eru á öndverðum meiði í þessum efnum - hvort sem þau eru í "minnihluta" eður ei. En nei, yfirgangurinn er jafn eiturhress og áður. Hann situr við stjórnvölinn, ræður för, og hann veit það. Skítt með allt hitt. Við virkjum, hvað sem það kostar. Við höldum upplýsingum leyndum, hvað sem það kostar. Hí á ykkur.

Í dag var viðtal á RÚV við Ólaf Ísleifsson, lektor við viðskiptadeild Háskólands í Reykjavík. Þetta var m.a. haft eftir Ólafi:

Upplýsa verður um verð á raforku til stóriðjunnar...gera verður strangari kröfur um arðsemi þess fjár sem hið opinbera leggur til virkjana-framkvæmda... umbætur í stjórnsýsluferli af hálfu hins opinbera eru nauðsynlegar varðandi framkvæmdir af þessu tagi...

Höfum við heyrt þetta einhvern tímann áður? Getur verið að Vinstrihreyfingin - grænt framboð sé búin að vera að segja þetta í mörg ár? Getur verið að Álfheiður Ingadóttir hafi sagt einmitt þetta í stjórn Landsvirkjunar - nú síðast í síðustu viku?

Það var líka haft eftir Ólafi í útvarpinu í dag að "stækkun álversins í Straumsvík mundi hamla gegn samdrætti í efnahagslífinu."

Er efnahagslífið orðið þannig að það þarf stöðugt sitt fix frá álrisunum öllum, sína "innspýtingu" frá stóriðjunni? Fær fíkillinn annars samdráttarkippi og fráhvarfseinkenni?

Er ekki einmitt löngu kominn tími til að standa upp og ganga frá borði? Neita að taka þátt í leyndarmálaleiknum. 

Það er erfitt en það er hægt að stokka spilin upp á nýtt og setjast við borð þar sem aðrar og betri leikreglur eru við lýði. Við það borð væri til dæmis hægt að hugsa sér að eðlilegar upplýsingar um okkar eigin hagsmuni séu ekki stimpluð sem ríkisleyndarmál. Við það borð væri til dæmis hægt að hugsa sér að við eigendur fyrirtækis fáum að vita hvað það er að bralla í okkar umboði. Við það borð væri til dæmis hægt að hugsa sér að sjónarmiðum minnihluta og öndverðra skoðana væri sýnd lágmarks virðing.

Við það borð væri til dæmis hægt að hugsa sér að við Íslendingar fáum að vita hvaða verðmiði er settur á Ísland.