Mišvikudagur, 21. mars 2007
21. mars og hitt og žetta
Žaš viršast allar vķgvélar allra flokka nśna hafa veriš kallašar śt SOS til aš bśa til daglegar įrįsarhrinur į VG. Žaš opna żmsir ekki svo munninn og setja ekki svo staf į blaš aš žeir hnżti ekki ķ VG, velti upp einhverri frošu, neikvęšni og grófum rangindum ķ okkar garš.
Langar okkur til aš kjósa fólk sem fer fram meš slķkum hętti?
Ég held aš flestir sjįi ķ gegnum žetta og kjósi eftir mįlefnum, styrk og karakter flokka og fólks undanfarinna įra, breyttri samfélagsgerš, heimsmynd og lķfssżn, ekki eftir upphrópunum og rangfęrslum allt ķ kring rétt fyrir kosningar. Viš skulum žvķ lįta okkur žetta ķ léttu rśmi liggja og snśa okkur aš öšru...
21. mars er dįlķtiš merkilegur dagur. Fyrir utan allt annaš er dagurinn ķ dag dagur gegn kynžįttamisrétti og hann er lķka dagur ljóšsins.
Ég rakst um daginn į žennan stśf śr ręšu sem Martin Luther King hélt til aš mótmęla strķšinu ķ Vķetnam, en fįir geršu jafn mikiš til aš umbylta hug okkar til kynžįttamisréttis. Hér segir hann:
"Hin sanna bylting gildismatsins mun fljótlega horfast ķ augu viš misréttiš milli hinna rķku og fįtęku. Meš réttlįtri reiši mun hśn lķta yfir heimshöfin og sjį hvernig vestręnir aušjöfrar fjįrfesta ķ löndum Asķu, Afrķku og Sušur-Amerķku til žess eins aš hlaupa meš allan gróšann śr landi. Ekki vottur stendur eftir af betra lķfi til handa heimafólkinu og sagt veršur: žetta er ranglįtt."
Afrķsk kunningjakona mķn hélt einmitt yfir mér įstrķšufulla ręšu nżveriš um aršrįniš sem įtt hefur sér staš ķ heimalandi hennar - og hvernig fólkiš sjįlft fęr ekki aš sjį krónu af öllum demöntunum sem hafa veriš numdir į brott. Henni lķšur illa į Ķslandi enn sem komiš er, finnst vešriš hręšilegt, fólk kuldalegt og hana langar til aš vinna viš eitthvaš annaš, en vonandi bętist śr meš tķmanum žegar vorar...
Orš Martins Luther King į sķnum tķma féllu ekki beinlķnis ķ kramiš hjį öllum žótt nś sé hann višurkenndur sem ein af žjóšhetjum Bandarķkjanna. Fjölmišlar og fleiri hökkušu t.d. King ķ sig fyrir ręšuna gegn strķšinu ķ Vķetnam, žar sem hann kallaši į byltingu ķ sišferšisvitund žjóšanna.
FBI hleraši King ķ mörg įr (m.a. hrędd um aš hann vęri meš tengsl viš kommśnista) og notaši svo upptökurnar til aš reyna aš svęla hann frį leištogahlutverki sķnu ķ frelsisbarįttu svartra Bandarķkjamanna.
En sem betur fer varš žeim ekki kįpan śr žvķ klęšinu...
Žaš er hins vegar hįrrétt sem sagt hefur veriš hér ķ athugasemdum į sķšunni, aš višskipta"frelsi" og frelsi manneskjunnar er ekki alltaf eitt og hiš sama, og stundum eru žeir sem berjast hvaš ötulast fyrir hagsmunum aušhringja undir formerkjum frelsisins sömu mennirnir og standa hvaš haršvķgast gegn frelsisbarįttu venjulegs fólks og ólķkra hópa samfélagsins.
Frelsi og frelsi er ekki žaš sama.
Śtrżming kynžįttamisréttis og andśšar er mikilvęgt skref ķ įtt til frelsis... og vonandi aušnast okkur aš vinna sameiginlega aš slķku jafnt og žétt nęstu įrin. Žaš voru hér góšir višburšir ķ tilefni dagsins sem minntu okkur į naušsyn žess.
Aš lokum er hér lķtiš ljóš ķ tilefni žess aš ķ dag er alžjóšlegur dagur ljóšsins. Žaš er eftir Ólöfu Siguršardóttur frį Hlöšum (1857-1933) og snertir į frelsi og įnauš...
Vont er aš lįta leiša sig,
leiša og neyša.
Verra aš lįta veiša sig,
veiša og meiša.
Vont aš vera hįš,
verst aš lifa af nįš.
Gott aš vera fleyg og fęr
frjįls ķ hverju spori.
Sinniš veršur sumarblęr,
sįlin full af vori.
Athugasemdir
Rétt hjį žér, Lilja, žegar fólk er hrętt um aš missa völdin sér žaš ekki ašrar leišir en įrįsir. Skiptir žį engu hvaš er satt og rétt, reynir aš bulla sig śt śr vandręšum. Jamm, 21. mars er merkilegur, žó ekki sé nema fyrir žęr sakir sem žś nefndir. Hef ekki fariš į miklar samkundur vegna žess en ķ gęr fór ég į yndislega afrķkanska sżningu ķ Žjóšminjasafninu. Afrķkönsk list lżsir ótrślega flottri tjįningu. Ķ kvöld var ég į Mśltķ Kśltķ viš Ingólfsstręti. Vinir Indlands voru žónokkrir og žarna sżndu stślkur tęlenskan dans. En ķ mķnum huga var ašalatrišiš aš hlżša į Stefįn Herbertsson, hinn mikla leištoga og formann Kalak, ausa śr sķnum djśpa viskubrunni um sögu og menningu Gręnlands. Fór vel yfir landafręšina og var meš myndasżningu. Śff, hvaš ég er skotinn ķ Gręnlandi.... Sendi eitt lķtiš ljóš yfir ķ tilefni dagsins, eftir Pįlma Örn Gušmundsson og heitir žaš mįttur ljóšsins:
Aftur og aftur
skal ég yrkja
sama ljóšiš
uns žaš rķs upp
og segir
nś get ég
Nś get ég
gefiš žér lķf
arnar valgeirsson, 21.3.2007 kl. 23:41
Višskiptafrelsi er mikilvęgar en svo aš hęgt afgreiša žaš į léttvęgan hįtt, žaš er heppilegast aš žaš sé meginregla (principle) eins frelsi almennt. Viš žekkjum söguna sem lżsir fyrir okkur einokunarverslun Dana og afleišingu žeirra hörmunga. Voana aš slķkt endurtakialdrei į žessu įgęta landi okkar. Žaš eru til annarsskonar hagkerfi sem byggja į öšrum meginreglum og kallast eitt žeirra Centrally-Planned Economy eša Command Economy į ensku.
"Centrally-Planned Economy / COMMAND ECONOMY: Economic system in which the means of production are publicly owned and economic activity is controlled by a central authority. Central planners determine the assortment of goods to be produced, allocate raw materials, fix quotas for each enterprise, and set prices. Most communist countries have had command economies; capitalist countries may also adopt such a system during national emergencies (e.g., wartime) in order to mobilize resources quickly."
Hver er stefna VG og hverjar eru žęr meginreglur žęr sem VG setur fram ķ tengslu viš višskiptafrelsi? Er višskiptafrelsi ekki nįtengt frelsi almennt og hluti af persónufrelsi einstaklinga - selja vöru og žjónustu? Er ekki nišurstašan sś aš frelsiš er mikilvęgast allra meginreglna og žaš ber ekki aš skerša žaš nema brżna naušsyn ber til. Ef viš getum oršiš sammįla um frelsi sem meginreglu erum viš samt lķkaleg til aš hafa ótal skošanir į žvķ hvenęr brżna naušsyn beri til aš skerša frelsiš. Žar trśi ég žvķ aš VG hafi meira til mįlanna aš leggja og hafi sterkara ķmyndunarafl en undirritašur.
kęr kvešja
Sveinn
Sveinn V. Ólafsson (IP-tala skrįš) 22.3.2007 kl. 01:09
žetta er svo satt - stjórnlaust óöryggi einkennir žessi skrif gegn VG, žaš getur samt veriš snišugt aš lesa žau til aš hlęja.
halkatla, 22.3.2007 kl. 09:30
Žaš er ķ anda Björns bónda, dóms og fjallkirkju, aš lögleiša hér vęndi. Žessi lögleysa finnst honum snišug. Og skattleggur svo herlegheitin. Žaš er vķša matarholan hjį Sjöllunum, enda žótt žeir séu nś voša mikiš į móti žvķ aš rķkiš sé meš nefiš ofan ķ hvers manns koppi. En blautur er nebbinn į Bķbķ og er kominn hefšarréttur į žį bleytu alla. Ekki datt honum ķ hug aš gera žaš bara ólöglegt og refsivert aš kaupa hér vęndi, sem einfaldast og affarasęlast var ķ mįlinu. Sęnskar leišir eru svo rosalega sossalegar eitthvaš, óįlandi og óferjandi öllum bjargrįšum. Hér falbjóša erlendar drįttarvélar žjónustu sķna nįnast daglega į einkamįlavefjum og kostar drįtturinn 25 žśsund kall. Björn bóndi skattheimtumašur og farķsei mętir sķšan ķ dyrunum og innheimtir vaskinn, sem fęri nś aldrei ķ vaskinn, og tekjuskattinn: "Šö VAT is 6125 krónur, ženk jś verķ möts for šis prógramm, end dónt forgett tś pei šķ inkom tax, gśdbę!"
Ķ athugasemdum meš frumvarpinu um žetta idiótķ segir mešal annars:
"Ķ öšru lagi er žaš sjónarmiš, sem vegur mun žyngra, aš žeir sem hafi višurvęri sitt af sölu kynlķfs séu ķ flestum tilvikum illa settir andlega, lķkamlega og félagslega. Žeir séu yfirleitt žolendur sjįlfir, t.d. vegna fįtęktar, fķkniefnaneyslu eša kynferšislegrar misnotkunar (samkvęmt upplżsingum Stķgamóta hafa 6585% kvenna sem stunda vęndi oršiš fyrir einhvers konar kynferšislegu ofbeldi)."
Steini Briem (IP-tala skrįš) 22.3.2007 kl. 10:23
Litiš veršur til danskra laga žegar kemur aš žvķ aš heimta skatt af vęndi. Meš lagabreytingum sem geršar voru į žingi um helgina varš löglegt aš stunda vęndi. Žvķ er naušsynlegt aš greiša skatt af slķkri starfsemi. Steinžór Haraldsson, yfirlögfręšingur hjį Rķkisskattstjóra, segir aš ķ Danmörku sé viršisauki af tekjum fólks ķ vęndi um 24 prósent og lķklegt aš sama stefna verši tekin hér žó enn liggi žaš ekki ljóst fyrir.
Steinžór bendir į aš margt ķ žessu mįli geti veriš flókiš og bendir į nżlegan danskan dóm žar sem vęndiskona fékk hluta af kostnaši viš brjóstastękkun endurgreiddan žar sem sżnt žótti aš žaš félli undir rekstrarkostnaš.
Steini Briem (IP-tala skrįš) 22.3.2007 kl. 14:46
Fallegt ljóš og frįbęr pęling Lilja!
Anna Benkovic Mikaelsdóttir, 22.3.2007 kl. 16:03
Hvernig væri að hafa dag með kynþáttajöfnun frekar en gegn kynþáttamisrétti ? áhverju þarf svo oft að vera með neikvæðum formerkjum ?
Skafti Eliasson (IP-tala skrįš) 22.3.2007 kl. 16:55
Žakka žér kęrlega fyrir aš lofa okkur aš lesa žetta frįbęra ljóš Ólafar frį Hlöšum.
Śr einu litlu ljóši,
mį lesa svo margt.
Ég finn ķ hennar sjóši,
aš allt er svo bjart.
Kristjįn Pétursson, 22.3.2007 kl. 18:10
Jį, žaš hefur varla fariš framhjį neinum, hversu önnum kafinn sem hann annars er, aš hinir flokkarnir eru komnir ķ heilagt strķš gegn VG og skal ekkert til sparaš ķ lygum og rangfęrslum. Ég er, žvķ mišur, ekki svo viss um, aš allir sjįi ķ gegnum sjónhverfingarnar og hrošan - žaš getur veriš svo sorglega aušvelt aš gera ósannindi aš sannindum ķ stjórnmįlum į stuttum tķma. Žess vegna hvet ég ykkur ķ VG, aš sofna ekki į veršinum, meš žvķ aš lįta framsóknarsorann sem vind um eyru žjóta og hafast ekki aš. Ég held, aš į žessum tķmapunkti og fram aš kosningum, verši VG aš męta subbuskap framsóknarflokkanna af einurš og festu, lįti žį ekki éta sig nišur ķ nķu prósent eins og sķšast.
Jóhannes Ragnarsson, 22.3.2007 kl. 19:31
Bęta viš athugasemd [Innskrįning]
Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.