Getraun dagsins

 

Hver lét þessi ágætu orð falla nýverið?

Ef björt framtíð á að blasa við börnunum okkar þá verður það í gegnum sjálfbæra þróun...

Það er tímabært að við opnum augu okkar fyrir því sem raunverulega skiptir máli í lífinu...

Við erum vongóð þegar við horfum til vorsins, með sól í sinni og með sól í hjarta, sannfærð um að það verður ekki bara sól í straumi í vor og ekki bara sól á Suðurlandi. Það verður sól um allt Ísland.

Heyr, heyr!

Hver veit nema mér fljúgi í hug eilítill vinningur fyrir rétt svar.

Athugasemdir

[Sveinn V. Ólafsson (IP-tala skráð) 15.3.2007 kl. 19:12]

Skrítið með VG hve þeir eru mikið á móti "Renewable energy sources" í anda "Sustainable Development" og þar ber hæst andstaða við vatnsorku okkar íslendinga.  Jú, þeir vilja leyfa svokallaðr rennslisvirkjanir þar sem aðeins er notast við rennsli í ám og þá minnsta rennsli því annars fæst ekki stöðugt afl heldur mismikið eftir árstíðum í jökulfljótum. Það þarf að nýta þessa virkjunarkosti og það kallar á mannvirki eins og stíflur. Reyndar virðast VG vera voða hræddir við stíflur - þær eru svo illa gerðar og áhættumatið ekki pappírsins virði, sagði Álfheiður Inga síðasta sumar.  Jahá, gott að fá það sérfræðiálit og var það alveg sérstaklega málefnanlegt innlegg í umræðu sem í kjarnann snýst um sjálfbæra þróun!  Vatnsorka "Hydropower" er talið upp undir merkjum sjálfbærrar þróunar sem endurnýtanlegir orkugjafar og þá er rétt að snúa sér nú almennilega að því að nýta þá - um það ættu nú allir að geta verið sammála. Enda er lofthjúpurinn yfirfullur af CO2 - koltvísýrling.  Hvers konar froðasnakk er þetta hjá VG að tala jöfnum höndum um sjálfbæra þróun sem "Divine" hugtak en mein samt eitthvað allt annað. Óábyrg stefna  VG í umhverfismálum verður örugglega ekki endurnýtt enda alls ekki í anda sjálfbærrar þróunnar.

kær kveðja

Sveinn 

[Anna Benkovic Mikaelsdóttir, 15.3.2007 kl. 23:52]

....og svarið er?

[Sigfús Sigurþórsson., 16.3.2007 kl. 00:27]

Mér lýst ekker tá þessa tilvitnun og alsekki::::: þá verður það í gegnum sjálfbæra þróun

[Steini Briem (IP-tala skráð) 16.3.2007 kl. 06:19]

Jamm, öll erum við syndug, Lilja mín góð, nema Árni Johnsen. Hann keypti sér syndaaflausn í fiskbúðinni í Eyjum og er í Frelsisbandalaginu:

Árni John-seninn slyngi,
já, hver er betri í faginu
hjá Frelsisbandalaginu?
Þó Árni sitt síðasta syngi
hann heldur alltaf laginu.

Og brátt hann verður á þingi
með hinum Sjallaskjóðunum,
sameinuðum öllum sóðunum
í stjórnarandstöðu á Alþingi.

Frelsið er í vogarskálalóðunum
léttvægt á móti krónum á þingi,
kostað hefur lítið sem ekki neitt.
Komast þar Sjallarnir í ansi feitt,
þó frelsinu æ lofgjörð þeir syngi.
Hrópum húrra fyrir amlóðunum!

[Steinunn Helga Sigurðardóttir, 16.3.2007 kl. 07:10]

Veit ekki ! Gætu sennilega verið margir !

Ljós frá Lejre

Steina 

[Bragi Guðmundsson (IP-tala skráð) 16.3.2007 kl. 11:39]

Sæl Guðfríður Lilja.

Ég hef lesið bloggið þitt og blaðaskrif með athygli undanfarnar vikur ásamt því að fylgjast með þér nokkrum sinnum í sjónvarpsþáttum. Það er tími til kominn að játa það að mér finnst þú einn albesti hugmyndafræðingur íslenskra stjórnmálaumræðu nú um stundir og þar skorar til dæmis grein þín í Fréttablaðinu í gær verulega hátt. Baráttugleði þín, kjarkur og hugmyndaauðgi er það sem við þurfum eftir fjarska langa og leiðinlega stjórn afturhaldsaflanna í landinu. Það er frábært að fylgjast með flugi VG þessar vikurnar og það er ekki síst að þakka fólki eins og þér sem heldur uppi vitrænni umræðu sem byggir hvoru tveggja á hugsjónum og jarðbundinni lífssýn.

Haltu ótrauð áfram á sömu braut og hingað til, fyrir nógu er að berjast. Við verðum áreiðanlega mörg sem fögnum glæstum sigri þínum og félaga þinna í vor. Þann hóp getum við enn stækkað og að því þurfum við öll að vinna sleitulaust.

[Snorri Sigurðsson (IP-tala skráð) 16.3.2007 kl. 12:01]

Það er heldur ekki í anda sjálfbærrar þróunar að drekkja stórum óspilltum svæðum og herja þannig á lífauðug vistkerfi. Einnig er VG fyrst og fremst að mótmæla orsök virkjanamaníunnar sem er að orkuvæða álbransann, en aukning útblásturs gróðurhúsalofttegunda er afleiðing stóriðjunnar eins og allir vita. Það er óþolandi að heyra stjórnarflokkana monta sig af notkun endurnýjanlegra orkugjafa þegar orkunni er beitt til aukinnar stóriðju. Ræða Kolbrúnar í eldhúsdagsumræðum var frábær. Yfirveguð en beinskeytt. Málefnin í fyrirrúmi og jákvæður undirtónn en ekkert skítkast eða hysterískur hræðsluáróður eins og einkenndi ræður stjórnarleiðtoganna. Áfram með baráttuna Guðfríður Lilja og þú færð mitt hrós fyrir afar málefnalegan og yfirvegaðan boðskap.

[Sveinn V. Ólafsson (IP-tala skráð) 16.3.2007 kl. 14:22]

Það er í anda sjálfbærrar þróunar að byggja orkuver sem nýta vatnsorku vel og það felur í sér stíflugerð -öðruvísi er það tilgangslaust að reyna og ábyrgðarhluti að nýta orkuna ekki að fullu - þýðir færri virkjanir þegar upp er staðið að byggja stíflur.  Varðandi komandi kynslóðir skipti miklu máli að geta afhent þeim þá uppbyggingu  m.a. þessar virkjanir sem okkar kynslóð hefur staðið fyrir og vera stoltur af því. Ég fæ ekki séð að óhagkvæmir kostir eins og vindorka geti komioð í staðinn og sjónmengun af slíkum orkuiðnaði er margfaldur per MW/ferkílómetra sem þýða vindorkuakra, auk þess sem rafafl þannig framleitt er mjög óstöðugt. Ég er tilbúinn að ræða málin á þessum nótum en ekki með slagorðum og yfirlýsingum. Samfélagið kallar á góðar, hagkvæmar lausnir á sviði orkumála  og eins og nú er málum háttað hreinar lausnir sem þýðir  CO2 útblástur í lágmarki.

kveðja

Sveinn

[Steini Briem (IP-tala skráð) 16.3.2007 kl. 19:46]

Kreppa stjórnarflokkanna, varðhunda kvótakerfisins, í hnotskurn:


Um 70% landsmanna eru andvíg núverandi kvótakerfi og því er greinilega kominn tími til að taka upp nýtt og betra kerfi, sem meirihluti þjóðarinnar samþykkir. Ef hér er góð loðnuveiði er heildaraflinn um tvær milljónir tonna á ári og sæi íslenska ríkið í umboði þjóðarinnar um að úthluta veiðiheimildunum til einstakra byggðarlaga til eins árs í senn og tæki fyrir það tíu krónur að meðaltali fyrir kílóið í þorskígildum fengi þjóðin 20 milljarða króna í ríkiskassann. Hægt væri að útdeila þessari fjárhæð aftur til byggðarlaganna með margvíslegum hætti, til dæmis til samgöngubóta eða sem styrk vegna aflabrests. En að sjálfsögðu yrði verðið á aflaheimildunum mjög misjafnt eftir tegundum, til dæmis mun hærra verð fyrir kílóið af þorski en loðnu. Hægt væri að láta hvert byggðarlag fá ákveðnar veiðiheimildir árlega og veiðiheimildir yrðu að sjálfsögðu mismunandi frá ári til árs í samræmi við ástand fiskistofnanna. Veiðiheimildirnar yrðu einungis til eins árs í senn og ekki kvótaeign í nokkrum skilningi. Ríkið úthlutaði eingöngu réttinum til veiðanna og ákvæði hverju sinni hverjir fengju réttinn, til dæmis útgerðir, fiskvinnslufyrirtæki og fiskútflyjendur. Fiskvinnslufyrirtæki og fiskútflytjendur gætu greitt útgerðum fyrir að veiða fyrir sig upp í veiðiheimildir sem keyptar hefðu verið. Og þeir sem hefðu áhuga á að hefja veiðar í fyrsta sinn ættu kost á því, þannig að nýir aðilar væru ekki útilokaðir frá veiðunum, eins og nú er mikið kvartað yfir.


Tíu krónur fyrir kílóið í þorskígildum gæti að sjálfsögðu verið lægri eða hærri upphæð eftir atvikum. Sagt er að nú greiði lítil byggðarlög, til dæmis á Vestfjörðum, allt að einum milljarði króna á ári fyrir veiðiheimildir og þessar fjárhæðir muni fyrr en varir leggja allar minni sjávarbyggðir í auðn. Og þrátt fyrir að útgerðarmenn kaupi og selji aflakvóta fyrir gríðarlegar fjárhæðir á ári, jafnvel einn milljarð í litlu sjávarplássi, segjast þeir ekki hafa efni á að greiða hóflegt gjald fyrir veiðiheimildirnar ef núverandi kerfi yrði lagt af. Það er nú ekki mjög trúverðugt. Margir hafa velt fyrir sér hvernig hægt sé að leigja þorskkvóta fyrir 155 krónur kílóið til eins árs og haft eitthvað upp úr því. Og sumir halda því fram að greiða þurfi allt að 75% af aflaverðmætinu í leigu fyrir kvótann. Verð fyrir kílóið af "varanlegum" veiðiheimildum í þorski í aflamarkskerfinu var komið uppfyrir 2.200 krónur í nóvember síðastliðnum en krókahlutdeildin kostaði þá um 1.900 krónur. Og sagt er að nú sé þorskverðið á "varanlegum heimildum" sem útgerðarmenn kalla svo, komið yfir 2.500 krónur fyrir kílóið. Það er engum blöðum um það að fletta að útgerðarmenn telja sig eiga aflakvótana á allan hátt, bæði í orði og á borði, og munu með kjafti og klóm berjast fyrir því að "eiga" þá áfram.


Hugtökin "þjóðareign", "ríkiseign" eða "sameign þjóðarinnar" í stjórnarskrá hefur ekkert að segja í þessu sambandi, ef útgerðarmennirnir eiga í raun aflakvótana, fara með þá sem sína eign, veðsetja þá, þess vegna hjá "íslenskum" bönkum sem eru og verða í raun erlendir, að hluta til eða jafnvel öllu leyti. Eigandi kvótans getur þess vegna verið íslenskur ríkisborgari sem býr á Bahamaeyjum, kemur hingað aldrei og hefur engan áhuga á afkomu íslenskra sjávarplássa. Hann hefur eingöngu áhuga á arðinum, fiskvinnslan og fólkið sem býr í sjávarplássunum er réttlaust hvað varðar sína afkomu. En þessu má engan veginn breyta, þá fer allt landið á hliðina, segja útgerðarmenn og sporgöngumenn hennar á þingi. Þjóðin á að vera eignalaus, getur aldrei eignast neitt og útgerðarmenn eiga að sjá um að eiga hlutina fyrir hana, frekar en ríkið. Það er kommúnismi og getur aldrei gengið upp í lýðræðisríki. Kommúnismi hins eldrauða Mogga. Og margir þeirra sem eru algjörlega andvígir inngöngu Íslands í Evrópubandalagið verja þetta kvótakerfi okkar út í ystu æsar, enda þótt eigendur kvótans gætu fyrr eða síðar allir verið íslenskir ríkisborgarar búsettir í Evrópu, þess vegna kvæntir erlendum konum sem fengju þá helming hagnaðarins af veiðum "íslenskra" skipa. 


Aflakvótar eru nú fluttir og seldir á milli landshluta í stórum stíl og einn útgerðarmaður getur lagt heilt byggðarlag í rúst með því að landa aflanum annars staðar eða selja kvóta "sinn" til annarra landssvæða. Vilja menn hafa þetta kerfi áfram? Meirihluti þjóðarinnar segir nei takk og 70% hennar hlýtur að vera fólk í öllum flokkum. Hagsmuna útgerðarmanna var hins vegar gætt á Alþingi að þessu sinni, þó þeir geti þess vegna búið á eyju í Karabíska hafinu. Þjóðin vill hins vegar að nýtt frumvarp um breytingu á stjórnarskránni verði lagt fram á næsta þingi, frumvarp sem gæti fyrst og fremst hagsmuna þjóðarinnar og einstakra byggðarlaga. Veiðiskip eru nú verðlítil eða verðlaus hér án aflakvóta. En þegar þau yrðu ekki lengur með "varanlegan" veiðikvóta fengju þau eðlilegt og raunverulegt verðmæti og úthlutaðan kvóta í sínu byggðarlagi, og myndu landa afla sínum þar. Byggðastofnun sagði í október 2000 að veikleikar sjávarbyggða á Vestfjörðum væru meðal annars versnandi kvótastaða, afli fluttur óunninn í burtu, erfiðar vegasamgöngur og lágt fasteignaverð.


Þannig ganga kaupin fyrir sig á eyrinni, samkvæmt Þórólfi Matthíassyni, prófessor í hagfræði við Háskóla Íslands, og Ólafi Klemenssyni, fiskihagfræðingi hjá Seðlabanka Íslands:

Markaðsvirði Vinnslustöðvarinnar í Vestmannaeyjum var 6,3 milljarðar króna árið 2002, eigið fé  tveir milljarðar, kvótastaðan var 15 þúsund tonn og bókfært verðmæti kvótans 1,7 milljarðar króna. Verð á kvóta á hlutabréfamarkaðnum var 403 krónur fyrir kílóið en þorskígildistonnið var þá selt á 1.070 krónur.

Lögmálið um eitt verð sem sagt ekki í gildi. Hlutabréfamarkaðurinn verðleggur kvótaeign sjávarútvegsfyrirtækja en mikill munur er á verði á kvótamarkaði og óbeint á hlutabréfamarkaði. Mögulegar ástæður ólíkrar verðmælingar geta annars vegar verið mæliskekkja, þannig að þorskígildi séu "ranglega" skilgreind, uppsjávartegundirnar fái of hátt vægi, fleira sé ómetið en upprunalegur kvóti (gjafakvóti), eða stjórnendaauður, viðskiptavild, og hins vegar ólíkar væntingar, þannig að kaupendur og seljendur á kvótamarkaði séu ekki þeir sömu og kaupendur og seljendur á hlutabréfamarkaði.

Verð á hlutabréfamarkaði ræðst af verði á lönduðum afla, sóknarkostnaði, líkindum á tækniframförum og hversu miklar þær gætu orðið hvað sóknina snertir, heimiliðum heildarafla, ávöxtunarkröfu og veiðigjaldshlutfalli.


Magnús Thoroddsen hæstarréttarlögmaður segir meðal annars í tillögu sinni um nýtt ákvæði í stjórnarskránni um þjóðareign á auðlindum:

"Tilgangurinn með því að stjórnarskrárbinda nýtt ákvæði þess efnis, að "náttúruauðlindir Íslands skuli vera þjóðareign" hlýtur að vera sá, og sá einn, að þjóðin öll skuli njóta arðsins af þeim. Því þarf að búa svo um hnútana í eitt skipti fyrir öll, að þessar auðlindir verði aldrei afhentar einhverjum sérréttindahópum á silfurfati. Ég leyfi mér því að leggja til, að þetta stjórnarskrárákvæði verði svohljóðandi:

"Náttúruauðlindir Íslands, hvort heldur er í lofti, legi eða á láði, skulu vera þjóðareign. Þær ber að nýta til hagsbóta þjóðinni, eftir því, sem nánar er ákveðið í lögum. Heimilt er að veita einkaaðiljum, afnota- eða hagnýtingarrétt á þessum auðlindum til ákveðins tíma gegn gjaldi, hvort tveggja ákveðið í lögum. Slík afnotaréttindi geta aldrei skapað eignarrétt eða óafturkallanlegt forræði einstakra aðilja yfir náttúruauðlindinni."

[Friðrik Dagur Arnarson (IP-tala skráð) 16.3.2007 kl. 22:35]

Sjálfbær þróun byggir á þremur stoðum, hagrænni stoð, félagslegri og umhverfislegri og þær verða allar að virka saman til að ákveðnar framkvæmdir geti talist sjálfbærar. Ekki er nóg að þær séu skárra en eitthvað annað verra. Þannig verður að skoða allt samhengið til að geta metið hvort um sjálfbæra þróun er að ræða. Vatnsaflsvirkjunin Kárahnjúkavirkjun stendur illa undir þeim titli, því hagrænt hefur hún valdið þenslu og ruðningi í íslensku efnahagslífi og stendur nær örugglega ekki undir kostnaði, þó hún valdi staðbundinni uppsveiflu til skamms tíma. Félgaslega hefur hún valdi mikilli ólgu og álagi, jafnt á landsvísu sem og í smærri byggðum. Umhverfislega veldur hún óafturkræfum spjöllum og grefur undan möguleikum til nýtingar framtíðarverðmæta sem fara vaxandi, t.d. má nefna friðsæld og ró, tilfinningu fyrir óspilltu umhverfi að maður tali nú ekki um eyðileggingu fjölbreytts landslags og náttúruminja. Síðan á að selja orkuna til frumvinnslu á áli á mjög lágu verði og þar með draga úr hvata til endurvinnslu á áli, sem útheimtir mun minni orku. Þetta "sjálfbæra" framlag okkar er því lóð á vogarskálar eyðslu og sóunar í stað þess að hvetja til aðgæslu og ráðdeildar. Vinstri græn vita að það þarf að horfa á fleira en eitt atriði í senn og því dettur þeim ekki í hug að slá því fram að vatnsaflsvirkjanir einar og sér dugi til að skapa verkefni sem uppfylla skilmála sjálfbærrar þróunar. Mörg fleiri dæmi væri hægt að tína fram um vafasamar áætlanir um vatnsafl, t.d. Laxárvirkjun í S-Þing. Í öðrum tilfellum er fórnarkostnaður talinn ásættanlegur. Hverja og eina framkvæmd þarf því að skoða áður en hún er metin og það munu Vinstri græn gera á ábyrgan hátt, eins og allt annað.

[Sveinn V. Ólafsson (IP-tala skráð) 17.3.2007 kl. 01:49]

Aftur og aftur heyrist söngur í þessu tón frá VG: "Þetta "sjálfbæra" framlag okkar er því lóð á vogarskálar eyðslu og sóunar í stað þess að hvetja til aðgæslu og ráðdeildar."  Þarna er einmitt komið að kjarna málsins - maður er bara eyðsluseggur ef maður vill nýta hreina vatnsorku - punktur. Síðan koma sjálfstimpluðu umhverfisenglarnir í VG og segjast hvetja til "aðgæslu og ráðdeildar".  Ekkert innihald - aðeins slagorðapólitík enda er VG popúlistaflokkur nr. 1.  Umhverfisstefnan þeirra er gjörónýt og tekur ekkert mið af t.d. loftslagsmálum aðeins því sem þeim dettur í hug að vera á móti þann daginn.  Ál sett á bannlista þrátt fyrri að stuðla mjög að orkusparnaði út um heim allan vegna þess hversu létt það er. Bannað, endurtek bannað að velta fyrir sér skynsamlegum vtæknilegum og hagrænum lausnum ef orðið ál kemur fyrir í textanum.  Hvað kom eiginlega þetta ágæta fólk, hvernig er hægt að fá svona takmarkað sýn á þann veruleika sem við búum við.

Hvaða svör eru svo gefin til viðbótar - ég nefndi að það væri rétt að hafna aldei fyrirfram neinum stíflumannvirkjum við t.d. jökulár því annars er ekki nokkur leið að nýta orkuna í þeim.  Hvernig er svarað jú við viljum kyrrð og ró. Halló, halló, ég var að tala um að nýta kraftmiklar ár til orkuframleiðslu - kyrrð og ró er góðra gjalda verð en hvað er innihadið í svo orðalagi! Skoðum það nánar, kyrrð og ró er t.d mjög mikil nálægt Hrauneyjarfossvikjun, Sigölduvikjun og á mörgum öðrum stöðum landsins þar sem eru og eru ekki  virkjanir.  Er einhver hávaði og ofsi tengdur virkjun í rekstri - nei, þær eru næsta hljóðlausar, fuglar synda um á lónum og ám - hvaða skortur er þetta á kyrrð og ró. Enginn! 

Svei mér þá, VG er ekki svart-hvítur flokkur það er bara allt svart jafnvel þó það sé hvítt eða jafnvel grátt en alveg örugglega ekki grænt. Enda berst hann á móti því að virkja okkar hreinu orkugjafa aftur og aftur og ekki reyna að neita því.  Umhverfisstefna VG er ónýt og verður varpað á haugana fyrr en flesta grunar sökum þess að hún styðst ekki við innihald heldur aðeins frasa, froðu og slagorð og algert hugsunarleysi.

kær kveðja

Sveinn